یادگیری واژگان فارسی از طریق خواندن متون: مقایسه‏ ی ارزشیابی ایستا و ارزشیابی پویای رایانه‌ای

تعداد کمی از واژگان فارسی را می‌توان به‌صورت مستقیم به فراگیران آموخت. فراگیران باید بقیه­ی کلمات را به‌صورت جانبی در حین خواندن متون فراگیرند. ولی میزان فراگیری واژگان زبان دوم از طریق خواندن چشم‌گیر نیست که این مسئله می‌تواند ناشی از عدم آگاهی فراگیران از وجود کلمات ناآشنا در متن و استفاده از رویکرد ارزشیابی ایستا باشد. در این مطالعه­ی شبه تجربی، از طریق نمونه‌برداری هدفمند، 75 فراگیر که فارسی را به‌عنوان زبان خارجی می‌آموختند انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در سه گروه مساوی قرار داده شدند. در گروه اول، فراگیران از وجود کلمات ناآشنا در متن اطلاع نداشتند. در گروه دوم، فراگیران از وجود کلمات ناآشنا آگاهی داشتند و می‌بایست معنی آن‌ها را به کمک متن استنباط می‌کردند. در گروه سوم، علاوه بر آگاهی از وجود کلمات ناآشنا و الزام به استنباط، از رویکرد ارزشیابی پویای رایانه‌ای نیز استفاده شد. مداخله پژوهش شامل چهار متن بود که طی چهار روز به فراگیران عرضه شد. یک روز قبل از ارائه­ی اولین متن، پیش‌آزمون واژگان ناآشنا از فراگیران گرفته شد. پس‌آزمون‌های فراگیری و یادداری واژگان ناآشنا به­ترتیب یک روز و سی روز پس از ارائه­ی آخرین متن برگزار شد. در متغیرهای فراگیری و یادداری، میانگین گروه دوم به‌طور معناداری بیشتر از میانگین گروه اول بود. در این متغیرها، میانگین گروه سوم هم به‌طور معنادار بیشتر از میانگین‌های گروه دوم و اول بود. این یافته‌ها نشان می‌دهند که آگاهی از وجود کلمات ناآشنا در متن و استفاده از رویکرد ارزشیابی پویا موجب افزایش فراگیری واژه از طریق خواندن شده است.